İstanbul’un silüetini süsleyen Eminönü’ndeki 3.5 asırlık Yeni Cami’nin 2016 yılında başlayan restorasyonu tamamlandı. Çalışmalar kapsamında saçak ve kubbelerindeki 175 ton kurşun da değiştirilen Yeni Cami, Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından yeniden ibadete açıldı.

İstanbul’un 3.5 asırdır silüetini süsleyen Eminönü’ndeki Yeni Cami’de yapılan restorasyon tamamlandı. Restorasyonu 2016’da Vakıflar Genel Müdürlüğü’nce başlatılan çalışmalar 70 milyon liraya mal oldu. Yeni Cami’nin restorasyonu sırasında cami içine kurulan platformlar sayesinde ibadet ve ziyarete devam edildi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da bu tarihi yapıyı yeniden ibadete açmak için camiye geldi. Cumhurbaşkanı Erdoğan cuma namazını kıldıktan sonra tören başladı. Tören, Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş duasıyla başladı.

Burada bir konuşma yapan Cumhurbaşkanı Erdoğan, bugün bir cuma bayramındayız ve böyle bir bayram gününde uzun süredir tadilatı, tamiratı, restorasyonu devam eden Yeni Camimizi yenilenmiş oluyoruz. Osmanlı Padişahı 3. Murat’ın eşi Safiye Sultan tarafından başlatın Yeni Cami inşaatı 1665’te Sultan 4. Mehmet’in annesi Hatice Turhan Sultan tarafından tamamlanmıştır. Yaklaşık 358 senedir milyonlarca kişinin uğrak yeri olan Yeni Cami restorasyonu 2016 yılında başlatılmıştır. Caminin saçak ve kubbelerindeki 175 ton kurşun değiştirilmiştir. Dış cephesi tamamiyle temizlenmiştir. Beden ve revak duvarları güçlendirilmiştir. Özgün malzemelerle yapılmayan içlik ve dışlıklar da aslına uygun bir şekilde yapılmıştır. Tahini çinilerden kötü durumda olanlar sökülerek sağlamlaştırılmış çatlak veya parça kaybı olanlar kalem işleriyle tamamlanmıştır. Revak kubbelerindeki kalem işleri restorasyon projesine göre tekrar yapılmıştır. Bütünüyle camide namazımızı eda ederken kubbeyi zeminden seyrettiğimde adeta yepyeni bir Yeni Cami’nin meydana geldiğini gördüm. Emeği geçenlere teşekkür ediyorum. Çünkü Yeni Cami öyle bir kenara konulacak bir cami değildir. Burada benim hatıram var. İmam hatip okulu 4. sınıfta okurken bir Kadir Gecesi burada Feyzullah hocamızla vaaz verdik. Bir vaaz o verdi sonra arkasından ben verdim. Nerelerden nerelere geldik. Rabbim yar ve yardımcımız olsun. Rabbim birliğimizi beraberliğimizi daim kılsın. Bu birlik ve beraberlik bizim en büyük bayramımız olacak inşallah” dedi. Erdoğan, törende tüm şehitler için birer Fatiha okunmasını istedi. Ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan ve beraberindekiler, kurdeleyi keserek restorasyonu tamamlanan Yeni Cami’yi açtı.

CAMİ HAKKINDA

Osmanlı Devleti padişahlarından 3. Mehmed’in annesi ve 3. Murad’ın eşi Safiye Sultan adına 23 Ağustos 1597 yılında başlanan caminin ilk mimarı Mimar Sinan’ın yetiştirmesi ve onun ölümü üzerine Hassa mimarlığına getirilen Mimar Davud Ağa’dır. 1598’de vebadan vefatı üzerine, inşaata onun yerine geçen Mimarbaşı Suyolu Nazırı Dalgıç Ahmed Ağa devam etmiş ve inşaat 1603 yılına kadar sürmüştür. Sultan I. Ahmed 1603 yılında tahta geçince, Eski Saray’a gönderilen Safiye Sultan’ın cami inşaatı da yarıda kalmış, yeni padişah bu camiye sahip çıkmayarak, kendisine Sultanahmet’te yeni bir cami yaptırmaya başladıktan sonra da Yeni Camii kendi haline terk edilmiştir. Yarım yüzyıldan fazla bir süre geçtikten sonra Sultan 4. Mehmed’in annesi Hatice Turhan Sultan kendi parasıyla, 22 Temmuz 1661 tarihinde Hassa Mimarlarından Mustafa Ağa’ya inşaatı yeniden başlatmış ve cami 1665 yılında cuma namazı ile açılmıştır. Yaklaşık 66 yıl sonunda cami ibadete açılmıştır.

RESTORASYON ÇALIŞMALARI HAKKINDA

Revaklı avluda taş, kündekari, içlik-dışlık pencere atölyeleri kuruldu. Eşsiz güzellikteki kündekâri, sedefli kapı ve kepenklerin söküldükten sonra temizlenirken, fümigasyon, merhamet tamirleri tamamlanarak ve cilaları yapılarak eski görkem, güzelliği ile yerlerine takıldı. Cami genelinde bulunan kurşun sökülüp izabeye gönderilirken, kurşun altı toprağı sıyrılarak, kubbe yüzeyleri horasan sıva yapıldıktan sonra çamur sıvası yapılıp izabeden gelen kurşun ile kubbeler kaplandı. Cami beden duvarlarında güçlendirme amaçlı enjeksiyon yapıldı. Cami dış cephelerinde ve revaklı avluda tüm yonu taşı yüzeylerde kumlama yöntemi ile cephe temizliği, mermer yüzeylerde mermer temizlikleri yapıldı. Cami harim ana kubbede, ana kubbe pandantiflerinde, yarım kubbelerde ve çeyrek kubbelerde çimento sıvalar tamamen kaldırılarak horasan sıva, ince sıva ve nefaset sıvası tamamlandı. Revaklı avlu kubbeleri üzeri mermer alemlerin sökümü yapıldıktan sonra temizliği yapılmış, kırık parçaları onarılmış ve eksik olan kısımları tamamlandıktan sonra tekrardan yerlerine kondu. Cami ana kubbe ve köşe kubbeleri üzerinde bulunan bakır alemler sökülmüş, temizlikleri ve gerekli onarımları yapıldıktan sonra tekrardan altın varak uygulaması yapılıp yerlerine takıldı. Cami genelinde eksik projeler (Kalemişi, çini) çizilip kalemişi tezyinat ve çini işleri tamamlandı. Ana kubbe, yarım kubbeler, çeyrek kubbeler, küçük kubbeler, mahfil katı ve revaklı avlu içlik ve dışlık pencerelerinin tamamı sökülmüş olup, onarımları yapıldıktan sonra tekrardan yerlerine takıldı. Cami dış cephelerinde ve revaklı avluda tüm yonu taşı yüzeylerde taş çürütme, kaplama ve derz imalatları, mermer yüzeylerde mermer çürütme, kaplama ve derz imalatları tamamlandı. Cami ana kubbe pandantiflerinde bulunan 4 adet cihar-ı gûzin levha yerlerinden sökülerek, gerekli görülen onarımları tamamlanıp yerlerine asılmış ve çerçeve kısımlarına altın varak kaplama uygulaması yapıldı. Cami dış Kuzeydoğu ve Güneybatı cephelerinde bulunan ahşap saçaklar tavanlarında araştırma raspası yapılarak, rölöve ve restorasyon projeleri çizildi. Onaylanan projeler doğrultusunda ahşap saçaklarda ahşap zemin üzerine altın varaklı kalemişi ve tavan çıtalarına altın varak uygulaması yapıldı. Yapı genelinde mahfil katı ve zemin kat seviyesinde mermer mukarnas ve sütun başlıklarındaki altın varak imalatları tamamlandı. Yeni Camii’nin iç mekanında harim zemini ve Hünkâr mahfili balkonu zemini için tasarlanan ve Bilim Kurulu Kararlarına göre siparişi verilen halı yeni üretilerek zemin kaplandı. Revak avlunun kuzeydoğu duvarı oymalı mermer tacının eksik kalan bölümü mermerden yeniden üretilip yerine monte edildi. İnşaat imalatları tamamlandı. Caminin iç mekan aydınlatılması konusunda çalışmalar yapılarak, yapının restorasyon öncesi aydınlatma planı dikkate alınarak mevcut avizelerin restorasyonu ile yapının iç aydınlatması tamamlandı. Cami yangın, hırsız ve kamera sistemleri tamamlanmış olup, devreye alındı. Cami içi ses sitemi alt yapısı tamamlandı. Cami dış cephe aydınlatma çalışmaları bitirildi.