Volkan ÖZTÜRK

Dünden Bugüne

Yeniçeri ?

Osmanlı devletinde askeri bir sınıf. Padişahı, sarayı ve başkenti koruyan devşirme askerler.
Yeniçerinin ne olduğunu az çok herkes bilir. Yeniçeri ocağının kaldırılması ise her zaman tartışma konusu olmuştur.

Yeniçeri ıslahata yeniliğe karşımıydı ? Yeniçeri yenilikçi olsaydı Osmanlı daha uzun yıllar yaşayabilirmiydi ? Yeniçeri isyanları devleti bitirdi mi ? Yeniçeriler isyancı olmasa Osmanlının sonu nasıl olırdu ? Sorular, sorular…

Öncelikle şöyle başlayalım ; yeniçeri isyanları dini karakterli değil, ekonomik ve siyasidir. Yeniçeri devleti yıkmak veya rejimi değiştirmek için isyan etmemiştir. Devlet adamlarına yani şahıslara karşı isyan etmiştir. Ve bu isyanlar büyük oranda devlet adamlarının kışkırtması veya isteği sonucu olmuştur ( özellikle ulema ). Aslında yeniçeri anamuhalefet görevi yapıyordu.

Yeniçeri yeniliğe karşı değil ve ulemada gerici değildi. Sorun iktidar sorunu idi. Yeniliği kim yapacak ? Yenilik eski kurumlarlamı yapılacak ? Yeni kurumlarlamı ?

Örneğin ; 1703 yılında bir yeniçeri zabiti olan Çalık Ahmet, cumhur devleti ve tecemmu hükümetinden bahsediyordu. seçim olsun ülkeyi halkın seçtikleri yönetsin.

Yeniçeri kaldırılınca (vakayı hayriye 1826) eski ile yeninin uzlaşması toplumsal uzlaşı ortadan kalkmış oldu.

Japon yenileşmesinde (meiji restorasyonu), samuray tasfiye edilmemiştir. Honda-Toyota Samuray klanı ismidir.

Yeniçeri ile birlikte Bektaşi tekkeleride ortadan kaldırıldı. Maneviyat ordudan uzaklaşmaya başladı. Savaşta maneviyat olmazsa başarı zordur.

Mareşal Fevzi Çakmak, yeniçerinin kaldırılmasının yanlış olduğunu söylüyor.

Cemil Meriç ” Devleti Aliyye, temel direklerinden biri olan yeniçerileri imha etmek suretiyle kendi ölümünü hazırlamış oldu….
Osmanlı ; 1- ulema 2-ordu 3-padişahtan teşekkül eder.
Ordu yıkılınca muvazene bozuldu. Hulasa olarak diyebiliriz ki islamın mukavemet kaleleri yeniçeri ile beraber yıkılmıştır.”

Reha Çamuroğlu ” yeniçerinin kaldırılması vakayı hayriye değil vakayı şerriyedir. Yeniçeriden sonra tek zafer 1897 domeke savaşıdır.”

Bunların yanında yeniçerinin kaldırılmasının iyi olduğunu savunanlarda yok değil. Örneğin Necip Fazıl bu sınıftan.

Kısacası tarihe tek taraflı bakmamak lazım….

selyus